Εμπράγματο Δίκαιο (Κυριότητα-Δουλείες)

Γ΄ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑ (συνέχεια)

Ι. Κτήση κυριότητας

 Παράγωγη κτήση κυριότητας

1.      Με κληρονομική διαδοχή

2.      Με σύμβαση

Παράγωγη κτήση κυριότητας ακινήτου με σύμβαση ΑΚ 1033

Παράγωγη κτήση κυριότητας κινητού με σύμβαση ΑΚ 1034, 1035, 1036επ.

Πρωτότυπη κτήση κυριότητας

1.      Χρησικτησία

2.      Κτήση καρπών

3.      Λοιποί τρόποι: Επιδίκαση – ένωση – συνάφεια – σύμμειξη και σύγχυση – ειδοποιϊα – κατάληψη αδεσπότου – εύρεση απολωλότος – κτήση θησαυρού

ΙΙ. Απώλεια κυριότητας

1.      Κτήση της κυριότητας από άλλον

2.      Καταστροφή του πράγματος

3.      Παραίτηση από την κυριότητα

Πρακτικά

 Ο Π πωλεί με δόσεις και παραδίδει στον Α ένα μηχάνημα και συμφωνεί να παραμείνει αυτός (ο Π) κύριος μέχρι την αποπληρωμή και της τελευταίας δόσης του τιμήματος. Όταν ο Α βρίσκεται σε αδυναμία να αποπληρώσει τις υπολοιπόμενες δόσεις, ο Π νόμιμα υπαναχωρεί και ζητά από τον Α να του επιστρέψει το μηχάνημα. Ο Α αρνείται να το επιστρέψει, χωρίς να προβάλει δικαιολογία. Ερωτάται: α) Ποιος είναι κύριος του μηχανήματος; β) Μπορεί ο Π να μεταβιβάσει την κυριότητα του μηχανήματος στον Β, προτού το παραλάβει από τον Α και με ποιο τρόπο; γ) Αν υποτεθεί ότι ο Β δεν έφερε αντίρρηση να παραδώσει το μηχάνημα και οι Π και Α συμφώνησαν να παραμείνει στην κατοχή του Α για δύο ακόμη εβδομάδες, μπορεί ο Π κατά το διάστημα αυτό να μεταβιβάσει την κυριότητά του στον Β και με ποιο τρόπο;

Απάντηση: α) ο Π. Ανάλυση του όρου διατήρησης της κυριότητας 532, 201ΑΚ β) Ναι.1035 με εκχώρηση της διεκδικητικής αγωγής κατά του Α. γ) Ναι.1034, 977.1 περ. β με έκταξη

Ο Α στέλνει με τον υπάλληλό του Β δύο θεριστικές μηχανές στον Γ στη Λάρισα, στον οποίο τις πούλησε. Ο Β παρά την εντολή του Α πουλάει και παραδίδει τις μηχανές στον καλόπιστο αγρότη Κ στη Λαμία. Ερωτάται: Μπορεί ο Α να ζητήσει από τον Κ την απόδοση των θεριστικών μηχανών;

Απάντηση: Ναι Ο Β παρά την καλή του πίστη δεν απέκτησε κυριότητα κατά 1036, διότι το πράγμα είναι απολωλός 1038 (ο Β είναι βοηθός νομής και όχι κάτοχος). → 1094. όχι όμως με την αγωγή αποβολής από τη νομή 987, 984 ΑΚ (o Κ είναι καλόπιστος ειδικός διάδοχος), αφού η αγωγή αποβολής από τη νομή ασκείται μόνο κατά επιλήψιμου νομέα

Ο Ε βρίσκει μια ανώνυμη μετοχή ΑΕ, η οποία ανήκε κατά κυριότητα στον Κ και την οποία έχασε ο Δ, ενεχυρούχος δανειστής του Κ. Ο Ε πωλεί και παραδίδει τη μετοχή στον Α, ο οποίος αγνοεί δικαιολογημένα την προέλευσή της. Ποια η τύχη της κυριότητας και του ενεχύρου;

 Απάντηση: Α κύριος κατά 1036επ.: Ανώνυμος τίτλος -εκποίηση σε αγορά 1039

Απόσβεση ενεχύρου κατά 1040. Προϋποθέσεις εφαρμογής, αναλ. εφαρμογή 1038-1039

Ο Α πιστεύοντας δικαιολογημένα ότι είναι ο μόνος εκ διαθήκης κληρονόμος του Κ, ο οποίος πέθανε τον Ιανουάριο του 2007, πούλησε και παρέδωσε τον Ιανουάριο του 2009 ένα κληρονομιαίο ζωγραφικό πίνακα στον καλόπιστο Β. Τον Δεκέμβριο του 2011 ανακαλύφθηκε μεταγενέστερη διαθήκη του Κ, με την οποία άφηνε τον πιο πάνω πίνακα στην εξαδέλφη του την Ε.  Ερωτάται: Μπορεί σήμερα η Ε να ζητήσει από τον Β την απόδοση του πίνακα ασκώντας τη διεκδικητική αγωγή;

Απάντηση: Όχι. Ο Β δεν απέκτησε μεν κυριότητα κατά ΑΚ 1036, επειδή το πράγμα είναι απολωλός για την Ε σύμφωνα με τα άρθρα 1038, 983. Απέκτησε όμως κυριότητα με χρησικτησία 1041επ, 1051(προσαύξηση χρόνου)

Ο Α, προτού αναχωρήσει για το εξωτερικό το 1988 ανέθεσε στον Μ να φροντίζει το κτήμα του στο χωριό με αντάλλαγμα την απόληψη των καρπών από αυτό. Ο Μ καλλιεργούσε το κτήμα μέχρι το 1990, οπότε άρχισε να διαδίδει ψευδώς ότι ο Α του το πούλησε. Τον Ιούνιο του 2011 που ο Α επέστρεψε στο χωριό πληροφορήθηκε τη συμπεριφορά του Μ. Ερωτάται: Μπορεί σήμερα ο Α να ζητήσει την απόδοση του κτήματος και με ποιες αγωγές;

Απάντηση: Ναι. Ο Μ αντιποιήθηκε τη νομή του Α κατά το άρθρο 982 → ο Α δεν έχασε τη νομή του πριν από τη γνώση της αντιποίησης → Α κατά Μ 1) διεκδικητική αγωγή ΑΚ 1094, 2) αγωγή αποβολής από τη νομή ΑΚ 987, 984 η αγωγή αποβολής από τη νομή δεν έχει παραγραφεί ΑΚ 992

Ο Κ νέμεται ένα περιβόλι που πιστεύει καλόπιστα ότι έχει περιέλθει στην κυριότητά του μετά από άτυπη διανομή ενός μεγαλύτερου ακινήτου. Τον Κ κληρονομούν έντεκα χρόνια μετά την άτυπη διανομή τα παιδιά του Α και Β, τα οποία εκμεταλλεύονται το περιβόλι, αφού μετέγραψαν την αποδοχή κληρονομίας. Ερωτάται: Αν υποτεθεί ότι ένα χρόνο μετά το θάνατο του Κ ο Γ εισέρχεται κρυφά στο περιβόλι για να βγαίνει συντομότερα στο δημόσιο δρόμο, μπορούν οι Α και Β να προστατευθούν κατά του Γ και αν αν ναι πώς;

Απάντηση: Ο Κ δεν έγινε κύριος κατά ΑΚ 1033, γιατί δεν τηρήθηκε ο προβλεπόμενος τύπος του συμβολαιογραφικού εγγράφου. Παρά την καλή του πίστη δεν έγινε κύριος ούτε με τακτική χρησικτησία, γιατί δεν υπάρχει νόμιμος ΑΚ 1041 ούτε νομιζόμενος τίτλος ΑΚ 1043. Συνεπώς οι Α και Β δεν είναι κύριοι. Προστατεύονται: 1) Με την πουβλικιανή αγωγή ΑΚ 1112 παρ.2 σε συνδυασμό με την αρνητική αγωγή ΑΚ 1108 και 2) με την αγωγή διατάραξης της νομής 994, 989

ΔΟΥΛΕΙΕΣ

Έννοια – Αρχές – Διακρίσεις των δουλειών: Πραγματικές, προσωπικές περιορισμένες προσωπικές

Ο Α είναι κύριος 200 ανωνύμων μετοχών της ανώνυμης εταιρείας Ε, τις οποίες έχει καταθέσει για φύλαξη στην Τράπεζα Τ. Ερωτάται: Μπορεί να συστήσει επικαρπία υπέρ της συζύγου του Σ στις μετοχές, χωρίς απομάκρυνση των μετοχών από την κατοχή της Τ και αν ναι με ποιο τρόπο;

Απάντηση: Ναι. Α – Σ σύσταση επικαρπίας 1176.1 Στην επικαρπία ανώνυμων τίτλων εφαρμόζονται οι διατάξεις για την επικαρπία πράγματος →1143, 1034, 977περ. β΄ με έκταξη

Ο Α, κύριος ενός ακινήτου, συνέστησε επικαρπία υπέρ του Ε στο ακίνητο αυτό. Ο Ε μεταβιβάζει με συμβολαιογραφικό έγγραφο που μεταγράφεται την επικαρπία στον Β, ο οποίος εγκαθίσταται στο ακίνητο πιστεύοντας καλόπιστα ότι έγινε επικαρπωτής. Ερωτάται: Τι είδους εμπράγματο δικαίωμα και φυσικό εξουσιασμό έχουν οι Α, Ε και Β πάνω στο ακίνητο μετά τη μεταβίβαση της επικαρπίας;

Απάντηση: Α: κύριος και νομέας. Ε επικαρπωτής ΑΚ 1166 (το δικαίωμα της επικαρπίας είναι αμεταβίβαστο, εκτός αν ορίστηκε διαφορετικά) όχι όμως οιονεί νομέας, αφού μεταβίβασε έγκυρα την οιονεί νομή στον Β, ο Β οιονεί νομέας επικαρπίας, αν όμως διατηρήσει την οιονεί νομή επί μία δεκαετία μπορεί να αποκτήσει επικαρπία με τακτική χρησικτησία ΑΚ 1143.

Οι Α και Β συγκύριοι ενός κτήματος συμφωνούν -με συμβολαιογραφικό έγγραφο που μεταγράφηκε- με τον κύριο του γειτονικού ακινήτου Γ, υπέρ του εκάστοτε κυρίου του ακινήτου τους να αντλούν νερό από το πηγάδι  βρίσκεται στο ακίνητο του Γ για να ποτίζουν το κτήμα τους. Δυο χρόνια αργότερα οι Α και Β διανέμουν το κοινό κτήμα τους. Ερωτάται: α)Τι είδους εμπράγματο δικαίωμα έχουν πριν τη διανομή οι Α και Β πάνω στο ακίνητο του Γ; β) Ποια η συνέπεια της διανομής στο εμπράγματο δικαίωμα των Α και Β πάνω στο ακίνητο του Γ και ποιας αρχής εκδήλωση αποτελεί αυτή η συνέπεια;

Απάντηση: α) πραγματική δουλεία εξ αδιαιρέτου β) η δουλεία εξακολουθεί να υπάρχει υπέρ του κάθε μέρους ΑΚ 1130. Η συνέπεια αποτελεί εκδήλωση της αρχής του αδιαιρέτου.  

συγγραφέας: Ελισσάβετ Οικονομίδου-Πούλου