Ενοχικό Δίκαιο- Αδικοπραξίες-Ειδικά Θέματα

Ε Ι Δ Ι Κ Α     Θ Ε Μ Α Τ Α    Α Δ Ι Κ Ο Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Η Σ    Ε Υ Θ Υ Ν Η Σ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΗΘΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ (ΑΚ 932-933)

Ηθική βλάβη κατά την ΑΚ 932 είναι η μη αποτιμητή σε χρήμα ζημία που υφίσταται το πρόσωπο (φυσικό ή νομικό) από την προσβολή των έννομων αγαθών του, είτε περιουσιακών (π.χ. καταστροφή πράγματος ιδιοκτησίας του), είτε μη περιουσιακών (αγαθών της προσωπικότητάς του). Αντιθέτως η ηθική βλάβη της ΑΚ 59 είναι η μη αποτιμητή σε χρήμα ζημία που υφίσταται το πρόσωπο από την προσβολή αποκλειστικά μη περιουσιακών εννόμων αγαθών του (αγαθών της προσωπικότητάς του)

Προϋποθέσεις επιδίκασης εύλογης χρηματικής ικανοποίησης:

Α) Τέλεση αδικοπραξίας: Ως τέτοια νοείται όχι μόνο η αδικοπραξία της ΑΚ 914, αλλά κάθε αδικοπραξία που ρυθμίζεται στον ΑΚ ή σε ειδικούς νόμους. Δεδομένου ότι με βάση την ΑΚ 299 χρηματική ικανοποίηση για μη περιουσιακή ζημία οφειλεται μόνο στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος, δηλ. στον ΑΚ μόνο με βάση τις ΑΚ 59 και 932, χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη καταρχήν δεν οφείλεται σε περίπτωση αθέτησης ενοχικής υποχρέωσης (π.χ. παράβαση υποχρεώσεων στη σύμβαση έργου).

Β) Πρόκληση ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης: Ψυχικός πόνος ή αναστάτωση  που προκαλεί η προσβολή οποιουδήποτε έννομου αγαθού, περιουσιακού ή μη, του ίδιου του βλαβέντος. Ειδικά η ψυχική οδύνη είναι ο ψυχικός πόνος εξαιτίας προσβολής εννόμων αγαθών (ζωής) τρίτου προσώπου.

Κριτήρια προσδιορισμού του ύψους της χρηματικής ικανοποίησης: Είδος της προσβολής, έκταση βλάβης, συνθήκες τέλεσης της αδικοπραξίας, βαρύτητα πταίσματος, κοινωνική και οικονομική κατάσταση των μερών (ζημιώσαντος-ζημιωθέντος), συμπεριφορά του υπεύθυνου μετά την αδικοπραξία.    

ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΠΤΩΣΗ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ Η ΕΡΓΟΥ (ΑΚ 925)

Φύση της ευθύνης: Ευθύνη από διακινδύνευση- Γνήσια αντικειμενική ευθύνη. Ο υπόχρεος απαλλάσσεται μόνο αν αποδείξει ότι η πτώση προήλθε από άλλη αιτία πλην της ελαττωματικής κατασκευής ή πλημμελούς συντήρησης, π.χ. ανωτέρα βία, πράξη τρίτου προσώπου. Ratio legis : Τα κτίσματα εγκυμονούν κινδύνους από ενδεχόμενη πτώση τους, επομένως δεδομένου ότι η σωστή κατασκευή/συντήρηση εμπίπτει στη σφαίρα απόλυτης εξουσίας του κυρίου ή νομέα, ο οποίος και απολαμβάνει τα οφέλη του κτόσματος, ενέχεται ανεξαρτήτως πταίσματος σε αποζημίωση

Προϋποθέσεις: α) Κτίσμα ή έργο. Ως κτίσμα νοείται κάθε ανθρώπινο δημιούργημα που συνδέεται σταθερά με το έδαφος πάνω ή κάτω από την επιφάνειά του (έννοια ευρύτερη της οικοδομής  ΑΚ 954-955, 1006). Ως έργο νοείται κάθε ανθρώπινο τεχνικό κατασκεύασμα που συνδέεται με το έδαφος μόνιμα ή προσωρινά, που δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως κτίσμα (π.χ.κολώνες, διαφημιστικές πινακίδες, κεραίες) β) Πτώση (ολική ή μερική υποχώρηση, καθίζηση κλπ.)

 γ) Πρόκληση ζημίας σε τρίτο και

δ) Αιτιώδης συνάφεια τόσο ανάμεσα στην πτώση και στη ζημία, όσο και ανάμεσα στην ελαττωματική κατασκευή ή πλημμελή συντήρηση και τη ζημία. Η τελευταία τεκμαίρεται μαχητά. Ο υπόχρεος φέρει το βάρος ανταπόδειξης του τεκμηρίου. Σε περίπτωση που η πτώση επήλθε τόσο λόγω ελαττωματικής κατασκευής ή πλημμελούς συντήρησης, όσο και λόγω επενέργειας τρίτης αιτίας (ισχυρής καταιγίδας ή σεισμού) => θεωρία της πρόσφορης αιτιότητας. 

συγγραφέας: Παπαρσενίου Παρασκευή